Kako su prehrambeni proizvodi puni pesticida dospijeli na police trgovina u Hrvatskoj?

Osim nekih serija sladoleda Twix, Snickers, Bounty i M&Ms te Sparovih pet okusa sladoleda austrijskog proizvođača Froneri,  Ministarstvo poljoprivredes tržišta je povuklo i Dukatova dva jogurta Dukatos jogurt crni ribiz 150 g i Dukatos jogurt naranča cimet 150 g određenih rokova trajanja te krekeri Gustoni Cracker Sesam mit Rosmarin. U svim slučajevima povlačenja razlog je prisutnost pesticida etilen oksida u aditivima u sladoledu i sjemenkama.

U SEBI IMAJU PESTICIDA Iz trgovina se povlače sladoledi Snickers, Twix, Bounty i M&M

Što je etilen oksid? 

Etilen oksid je zapaljivi bezbojni plin slatkastog okusa koji se koristi prvenstveno u proizvodnji kemikalija, među ostalim i antifriza. U manjim količinama koristi se kao pesticid i sterilizator. Budući da može oštetiti DNK vrlo je efikasan za ubijanje bakterija, virusa i gljivica, ali studije su dokazla i njegova kancerogena svojstva, piše Kult Plave Kamenice. 

Etilen oksida praktički nema u masovnom optjecaju. Slučajevi trovanja ovim spojem uglavnom su ograničeni na proizvodne pogone u kojima se on proizvodi, određeni broj ljudi mu je izložen kroz udisanje cigaretnog dima ili kroz medicinske i kozmetičke proizvode u kojima se on koristi kao sterilizator.

Etilen oksid se često koristi u kemijskoj, ali je zabranjen u prehrambenoj industriji. 

Hrana kontaminirana ovim spojem dosad je u EU najčešće dolazila iz Indije, gdje je korištenje etilen oksida u prehrambenoj industriji dopušteno.

Španjolska agencija za hranu ovog je ljeta zatražila da sve članice EU odmah zabrane bilo kakvu prisutnost etilen oksida u hrani jer je opasan i u najmanjim količinama. Nakon savjetovanja sa stručnjacima i članicama, Europska komisija odlučila se na "usklađeni pristup" u provjerama i uklanjanju ovog rizika.

Zašto se puštaju u prodaju prije provjere?

Europska komisija krajem lipnja je ponovno procijenila situaciju, posebno prisutnost etilen oksida u aditivu E410 koji se dobiva od sjemenki rogača. Etilen oksid moga je biti primijenjen kao pesticid za rogač ili sterilizator za priprava ili oboje. 

Kako se E410 puno koristi u industriji sladoleda za stabilizaciju sladoleda, počele su pojačane kontrole sladoleda, s nalogom da se povlače samo oni sladoledi u kojima se pronađe nedopuštena razina etilen oksida u konačnom proizvodu. Nadalje, aditiv E410 ne mora biti kontaminiran, ovisi odakle se nabavlja i o kojoj je pošiljci riječ. Iako može biti prisutan u sirovinama, etilen oksid ne mora proći u konačne proizvode, iako neki stručnjaci smatraju da ga se zbog toksičnosti treba iskorijeniti iz cijelog proizvodnog lanca.

Tako su počele akcije povlačenja kontaminiranih sladoleda iz europskih trgovina. Obavijesti o kontaminaciji dolaze preko Koordiniranog sistema brze razmjene podataka (Sciri) a povlačenja se provode pod nadzorom nadležnih agencija EU.

Direktive Vijeća 91/414/EEZ regulira korištenje pesticida u poljoprivredi u EU. Etilen oksid u EU je reguliran uredbom (EC) 396/2005 koja ga definira kao spoj etilen oksida i 2-kloro-etanola. Dopuštena razina za uvoz sezama bila je 0,05 miligrama po kilogramu. U objavi Ministarstva poljoprivrede piše da je kršenje ovih dvaju propisa razlog povlačenja sladoleda iz hrvatskih supermarketa.